يادي از
وداع حجاج از سرزمين مقدس مكه
بسم الله الرحمن الرحیم
فهرست مطالب
يادي از وداع حجاج، از سرزمين مقدس مكه 2
ديدار كعبه يادگاري فراموش نشدني است. اما وداع از سرزمين مقدس مكه چه تلخ است و جان فرسا. 2
ميهمان عزيز! 5
حجاج گرامى! 8
بسم الله الرحمن الرحیم
يادي از وداع حجاج، از سرزمين مقدس مكه
ديدار كعبه يادگاري فراموش نشدني است. اما وداع از سرزمين مقدس مكه چه تلخ است و جان فرسا
الله اكبر، الله اكبر، الله اكبر.
پاك است كسي كه اين سواري را براي ما رام و مطيع نمود.
و (اگر خدا اين را براي ما رام نمىكرد).
ما توانايي تسخير كردن آن را نداشتيم.
و هرآينه ما به سوي پروردگار خويش باز مىگرديم.
خدايا! هرآينه ما در اين سفر، نيكويي و پرهيزكاري را از تو مىخواهيم. و انجام آنچه را كه مايهي خشنودي توست.
خدايا! اين سفر را براي ما آسان كن. و دوري سفر را بر ما كوتاه گردان.
خدايا! تو همراه ما در سفر و سرپرست خانوادهي مايي.
خدايا! من از سختي سفر و از حادثهي غم انگيز و از سختي بازگشت به سوي دارايي و خانوادهام، و فرزندانم به تو پناه مىبرم.
الحمد لله، الحمد لله، الحمد لله.
ستايش از آن خدائي است كه ما را به سوي اطاعت از خود هدايت فرمود.
ستايش از آن خدائي است كه حج خانه خود را براي ما فراهم گردانيد. و اعمال و عبادات حج را بر ما آسان نمود و با نعمتهاي خود بر ما منت گذاشت.
(خدا حافظ) مكه، اى منـزلگاه وحي.
خدا حافظ اى محل طلوع نور.
خدا حافظ اى قبله دنيا.
وداع اى خانه خدا.
خدا حافظ اى مقام إبراهيم.
خدا حافظ اى زمزم.
خدا حافظ اى غار حراء.
خدا حافظ اى منى.
خدا حافظ اى عرفات.
خدا حافظ اى مشاعر دوست داشتنى.
اى اعمال حج و نشانههاى خدا.
خدا حافظ اى يادگار زيبا.
اى گرانترين خاطرهها.
و اى شيرينترين اميدها و آرزوها.
اى زيباترين زمان زندگي.
و اى بهترين لحظات.
با تو خدا حافظى مىكنيم در حاليكه قلب ما، خوار و زار و فروتن است. و نفس ما خاشع است و اميدواريم كه باز هم تو را ببينيم.
از خدا مىخواهيم كه ما را بار ديگر بسوي تو برگرداند، و باز هم به ديدار تو موفق شويم، و به ديدن تو باز هم بزرگوار و بزرگوارتر شويم.
اى خدا چقدر فراق و جدائي سخت است.
اى خدا چقدر دورى و جدائي تلخ است.
اى خدا چقدر وداع دشوار است.
خدا حافظ اي مكه.
خدا حافظ اي مكه.
چقدر كلمه خدا حافظي دشوار است.
و چقدر پر حرارت و سوزنده است.
لحظهي وداع و خدا حافظي فراموش نشدني است.
لحظهي وداع اشكها گرم مىشود.
و انسان به هر شجاعتي كه باشد بگريه مىافتد و قدرتمندان در برابر آن كوچك و حقير مىشوند، و زورگويان در برابر آن از پا مىافتند.
پس كسي كه كعبه، خانه خدا را وداع مىگويد.
كسي كه مىرود و حرم خدا.
مقام ابراهيم.
ركن اليماني.
چاه زمزم.
و آب زمزم.
طواف.
و مشاعر مقدسه را پشت سر مىگذارد.
چگونه مىتواند لحظهي وداع را تحمل كند.
چگونه مىتواند لحظهي خداحافظي را از ياد ببرد و فراموش كند؟.
اى حجاج گرامي.
اى عزيزان مسافر.
اى برادر رفتني.
و اى ميهمان كوچ كننده.
ما برادرانت در بلد الحرام.
ما كه با شنيدن صداي لبيك تو شاد شديم.
و با نگاه به احرام تو خوشبخت شديم.
و با بلند كردن الله اكبر ولا اله الا الله گفتن تو اُنس گرفتيم.
و گوش، و جان و روح ما با رايحه دعا و راز و نياز تو معطر گرديد.
چگونه همراهىات را فراموش كنيم.
چگونه به تو خداحافظ بگوييم؟
ميهمان عزيز!
حالا كه مىروي.
بدان كه دلهاي ما با توست.
و اشكهاي ما تو را وداع مىگويد.
دين تو، كه امانتي در دست توست.
كار تو و خودت را به خدا مىسپاريم.
آري!!
ما مىدانيم هنگامى كه حج خود را به پايان رسانيدي و اعمال حج تمام شد.
شاد و خوشحال هستي كه به سوي خانوادهات باز مىگردي و براي ديدار وطنت لحظه شماري مىكني.
پس از خداوند خواهانيم كه تو را با سلامتي، و شادابي، و بهرهاي نيك از حج، و پاداش نيك، و حج مبرور و مقبول، و پاك از گناه به خانودهات برسي.
برادر مسلمان!!
اينك تو در حالي باز مىگردي كه إن شاء الله كتاب اعمالت سفيد و پاك است.
حال چه مىكني.
بعد از اين كه آرزوي تو برآورده شد.
و پاداش نيك بتو داده شد.
بعد از اينكه شيريني طاعت و فرمان خدا و ايمان به او را چشيدي.
و به خداوند رحمان و رحيم اُنس گرفتي.
پس از اينكه شرف عبادت و سر بلندي تقوا را ديدي؟؟
آنگاه چه مىكني؟
از باز گشت به سوي خطاها و اشتباهات بر حذر خواهي بود؟!
يا اينكه باز هم به سوي گناه گام بر مىداري؟
از پاداشي كه خداوند به تو عطا كرده بهره مىگيري؟
يا از آنچه به تو رسيد بىبهرهاى، و عهد و پيمانت با خدا وند را مىشكني؟
برادر و خواهرم به طاعت هميشه و همه جا عبادت كن.
و در رفتن بسوي خير كوشا باش، و بدان كه اين اعمال بزرگ و محترم است، و اين موسم و زمان بسيار عظيم و والا است.
رو به سوى خدا كن، و با عجز و التماس و زاري و خواري از او كه تنها و يكتاست، كه جبار و قاهر است بخواه تا اعمالت را بپذيرد و گناهانت را ببخشايد.
آن گاه با توبهاي خالصانه و واقعي وداع بگو و با حرم خدا خداحافظي كن.
با توبهاي نصوح.
خداوند خطاب به مومنان مىفرمايد: ﮋﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﮊ [التحريم: 8].
«اي كساني كه ايمان آوردهايد! به سوي خدا توبه كنيد، توبهاي خالص».
و مىفرمايد: ﮋ ﯻ ﯼ ﯽ ﯾ ﯿ ﰀ ﰁ ﰂ ﰃﮊ [النور: 31].
«و همگى بسوى خدا بازگرديد اى مؤمنان، تا رستگار شويد».
و خداوند محبت خود را براي توبه كنندگان اعلان فرموده و نيز بخشش گناهان كساني كه استغفار نموده.
و همچنين خشنودي خود را از پاك شوندگان.
چنانكه مىفرمايد: ﮋ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﮊ [البقرة: 222].
«خداوند توبه كنندگان و پاكان را دوست مىدارد».
توبه، عشق و محبت و مودتي است براي خالق، و ذلت و خواري است در برابر عظمت خداوند تبارك و تعالى.
و افتادن بر دروازههاي خداوند كريم است، توبه شستن دل با اشك چشمان است. و از بين بردن گناهان با سوزش پشيماني است.
اين محمدص است كه خداوند گناهان گذشته و آينده او را بخشوده.
كه مىفرمايد: «يا أيها الناس! توبوا إلى الله واستغفروه فإني أتوب في اليوم مائة مرة».
«اى مردم بسوي خدا توبه و استغفار كنيد، من در هر روز صد بار توبه مىكنم».
حكمت خداوندي است كه سال قمري را با ماه حج.
اين عبادت بزرگ به پايان برساند.
تا مومنان از گناهان پاك شوند، از هواهاي نفساني دوري كنند.
و عذر و اشتباهات خود را با عبادات و اعمال حج از خداوند بخواهند.
رسول اكرمصمىفرمايد: «من حج فلم يرفث ولم يَفْسِق رجع كيوم ولدته أمه».
«هر كس حج كند و در آن حج با زن خود نزديكي نكند و مرتكب هيچ معصيتي نشود، از گناهانش پاك مىشود، مانند روزي كه از مادرش متولد شده است».
و مىفرمايد: «الحج المبرور ليس له جزاء إلاَّ الجنة».
«حج مبرور و مقبول نزد خدا هيچ پاداشي جز بهشت ندارد».
پس از خدا مىخواهيم كه حج تو را قبول فرمايد، و گناهانت را ببخشايد.
و تلاش و كوشش تو را براي به جا آوردن حج.
با پاداشي مورد قبول و پسنديده گرداند، و تو را در پناه خود حفظ نمايد و سالم و سلامت به سوي خانوادهات باز گرداند.
حجاج گرامى!
خودم و تو را به چند شفارش مهم و گرانبها، وصيت مىكنم.
پس گوش جان بسپار و دريچههاي قلبت را بگشا.
1- تقوا را آشكارا و پنهان پيشه خود كن. چون تقوا آغاز هر خير و نيكي است، و اساس هر رستگاري است، و راه پيروزي است.
و آن وصيت خدا براي مردمان نخستين و آخرين آنهاست. و براي پيامبران و همهي فرستادگان و مؤمنان و صالحان است.
خداوند مىفرمايد: ﮋﮠ ﮡ ﮢ ﮣ ﮤ ﮥ ﮦ ﮧ ﮨ ﮩ ﮪﮊ [النساء: 131].
«و ما به كسانى كه پيش از شما، كتاب آسمانى به آنها داده شده بود، سفارش كرديم، (همچنين) به شما (نيز) سفارش مىكنيم كه از (نافرمانى) خدا بپرهيزيد».
و رسول اللهص مىفرمايد: «اتق الله حيثما كنت وأتْبِعِ السيئة الحسنة تمحها». [رواه الترمذي].
«هر جا كه هستي از خدا بترس، بعد از بدي، خوبي كن تا خوبىها، بدىهاي تو را محو و نابود كند».
2- خود را به اخلاق و رفتار نيك عادت ده. چون از مهمترين حكمتهاي حج و عبادتهاي ديگر عادت كردن به اخلاق نيك است.
چرا كه اخلاق نيك تو را به خداوند نزديك مىكند و تو را همسايه رسول اكرمص در بهشت مىگرداند، و در نظر مردم محبوب و دوست داشتنىات مىدارد.
و اخلاق نيك سنگينترين چيزي است كه در روز قيامت در ترازوي اعمال مىگذارند.
و پس از تقوا، بيشترين چيزي كه مردم را به بهشت وارد مىكند، ترازوي اعمال است.
3- از رياء و شرك بپرهيز.
چون اين خانه (كعبه) از اولين روز بر اساس و قاعده توحيد ساخته شده است.
و سبب ساختن آن عبادت خداى يكتا و بىهمتا، و انجام عبادت و عمل نيك فقط و تنها براي او بوده است.
پروردگار به ابراهيم امر فرمود تا اين خانه را براي طواف كنندگان و نمازگزاران و ركوع كنندگان و سجود كنندگان پاكيزه نگه دارد.
تا اينكه خدا را به يگانگي پرستش كنند.
خداوند مىفرمايد: ﮋﭶ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮊ [الحج: 26].
«(به خاطر بياور) زمانى را كه جاى خانه (كعبه) را براى ابراهيم آماده ساختيم (تا خانه را بنا كند; و به او گفتيم:) چيزى را همتاى من قرار مده! و خانهام را براى طوافكنندگان و قيامكنندگان و ركوعكنندگان و سجودكنندگان (از آلودگى بتها و از هر گونه آلودگى) پاك ساز».
و در تاريخ بيان شده كه ابراهيم رمز توحيد ويكتا پرستي است. و دشمن شرك و شكننده بتهاست. و پدر ملت حنيف و پاك است.
چنانكه خداوند مىفرمايد: ﮋﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝ ﯞ ﯟ ﯠ ﮊ [آل عمران: 67].
«ابراهيم نه يهودى بود و نه نصرانى; بلكه موحدى خالص و مسلمان بود; و هرگز از مشركان نبود».
به همين سبب است كه حاجي در آغازين مرحلهي عبادات و اعمال حج، اعلان توحيد خالص براي خدا مىكند.
و در اولين كلماتي كه به زبان مىآورد مىگويد:
«لبيك اللهم لبيك، لبيك لا شريك لك لبيك، إن الحمد، والنعمة، لك والملك، لا شريك لك».
و اما برخي از حجاج فقط براي اينكه به آنها حاجي گفته شود، قصد انجام مناسك حج مىكنند چنين فردي كه انتظار ستايش و مدح مردم را دارد، از حج هيچ بهرهي معنوي نمىبرد.
مگر آنچه كه خواسته از ريا و تظاهر، و مدح و ثناي مردم به او. چنين كسي نزد خدا هيچ اجر و پاداشي ندارد.
مرتكب گناه شده است، زيرا اعمال حج را براي غير خدا خدا انجام داده است.
رسول اكرمصمىفرمايد: «إذا جمع الله الأولين والآخرين ليوم لا ريب فيه، نادى منادٍ: من كان أشرك في عملٍ عمله لله عز وجل، فليطلب ثوابه من عند غير الله عز وجل، فإن الله أغنى الشركاء عن الشرك».
«هنگامىكه خداوند مردم را در روز قيامت جمع مىكند منادي ندا مىكند: اى مردم هر كس در عمل و كرداري كه براي خدا انجام داده شريك قائل شده و شرك آورده، ثواب و پاداش آنرا از غير خدا (يعني همان كسي كه پرستش كرده) بگيرد كه خدا از شرك و شرك آورندگان، بينياز است».
و خداوند مىفرمايد: ﮋﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﯙ ﯚ ﯛ ﯜﮊ [الأنعام: 162-163].
«بگو: نماز و تمام عبادات من، و زندگى و مرگ من، همه براى خداوند پروردگار جهانيان است. همتايى براى او نيست; و به همين مامور شدهام; و من نخستين مسلمانم!».
و شخص مؤمن به هيچ كس جز خدا توجه نمىكند.
و درست نيست كه در اعمال خود تظاهر و ريا كند.
يا اينكه غير خدا با كسى ديگر راز و نياز كند.
چه آن فرد زنده باشد چه مرده.
مبارك شمردن و بركت جستن قبرها (چه انسان بزرگ و چه عامي) درست نيست.
مسح كردن و دست كشيدن بر قبر و آرامگاه بزرگان دين و مردان خدا به هيچ وجه درست نيست.
همچنين به دعا خواندن آنها.
ياري خواستن و تضرع كردن در برابر قبر آنها كه از اين دنيا رفتهاند.
و يا حتى اگر زنده باشند.
چون دعا و التماس و طلب از غير خدا، درست نيست.
قرباني كردن براي غير خدا.
و نيز در مقابل ديگران كه از سفر مىآيند.
يا در برابر عروس و داماد و غير آن صحيح نيست.
و انسان مؤمن كسي است كه همهي اعمال و عبادات آشكار و پنهان خود را فقط براي خدا انجام ميدهد.
خداوند مىفرمايد: ﮋ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖ ﯗ ﯘ ﮊ [الأنعام: 88].
«و اگر آنها مشرك شوند، اعمال (نيكى) كه انجام دادهاند، نابود مىگردد (و نتيجهاى از آن نمىگيرند)».
4- نمازهاي پنجگانه را به موقع، و در اوقات خود، و با جماعت ادا كن.
زيرا اگر حج، ركن پنجم از اركان اسلام است. نماز ركن دوم آن مىباشد.
و آنهم ستون و اساس دين اسلام است، و ركن اصلي عبادت است. و هيچ عملي مقبول درگاه خداوند واقع نمىشود.
و خدا هيچ عبادت و طاعتي را نمىپذيرد، مگر به واسطهي نماز.
پس نماز را بر پاي دار، و در هنگام نماز فروتن و افتاده باش. چون نماز وسيلهي ارتباط و پيوند انسان با خداوند است.
نماز نور چشم توست، نماز دل انسان را شاداب و با طراوت مىكند. نماز روزي انسان را زياد مىكند، و درون انسان را پاك مىدارد.
نماز و ياد خدا قلب انسان، و وجدان انسان را آرام مىكند. و از اشتباه و خطا و گناه دور مىسازد.
خداوند مىفرمايد: ﮋ ﯣ ﯤ ﯥ ﯦ ﯧ ﯨﮊ [العنكبوت: 45].
«كه نماز (انسان را) از زشتيها و گناه بازمىدارد».
و مىفرمايد: ﮋ ﭑ ﭒ ﭓ ﭔ ﭕ ﭖ ﭗ ﭘ ﭙ ﭚ ﮊ [المؤمنون: 1-2].
«مؤمنان رستگار شدند; آنها كه در نمازشان خشوع دارند».
و رسول اكرمص مىفرمايد: «أرأيتم لو أن نهراً بباب أحدكم يغتسل منه كل يوم خمس مرات هل يبقى من درنه ـ أي وسخه ـ شيء، قالوا: لا يبقى من درنه شيء، قال: فذلك مثل الصلوات الخمس، يمحو الله بهن الخطايا».
فرض كنيد جوي آبي بر در خانه يكي از شما باشد.
و هر روز پنج بار خود را در آن بشويد.
آيا از نجاست و پليدي، چيزي بر بدنش باقي مىماند؟
ياران گفتند: خير يا رسول الله!
آنحضرتص فرمودند: اين مانند نمازهاي پنج گانه است كه خداوند گناهان و خطاها را به وسيلهي آن از بين مىبرد.
5- خداوند تو را به عبادت و طاعت خود دعوت فرمود، و تو را بسوي خانه خود آورد. و آنگاه سالم و پيروز به خانوادهات باز گردانيد.
بنابر اين بر تو است كه شكر اين نعمت را به جاي آوري و با روح و جاني آزاد و رها از دنيا دوستي و خودبيني به خانه باز گردي.
و عزم كن كه از اين پس به مردم خوبي و بخشش كني و آنها را در راه خير پند و اندرز دهي، و ياريشان نمايي.
تا جايي كه نيرو و توان داري و از تو بر مىآيد امر به معروف و نهي از منكر كن.
يعني مردم را به كارهاي نيك دعوت كن. و از اعمال بد برحذر دار.
و بذر ايمان و نيكي را در همه جا بپاش، تا نزد خداوند از بهترين بندگان به شمار آيي.
چنانكه خداوند مىفرمايد: ﮋ ﭼ ﭽ ﭾ ﭿ ﮀ ﮁ ﮂ ﮃ ﮄ ﮅ ﮆ ﮇ ﮈ ﮉ ﮊ [فصلت: 33].
«چه كسى خوش گفتارتر است از آن كس كه دعوت به سوى خدا مىكند و عمل صالح انجام مىدهد و مىگويد: من از مسلمانانم».
6- سفر حج را، سفر عبادات و راز و نيازها و اعمال ديني بدان.
سفري كه آغاز تولد تو به شمار آيد. سفري كه پر از توبه و استغفار، و نماز و تسبيح و روزه و شب زندهداري باشد.
و با آن عبادتها راه ورود گناه را به دل خود ببند، و از جاهاي شك برانگيز، كه تو را از ياد خدا متوجه غير خدا مىكند دوري كن. و خوردنىها و غذايت را از راه حلال به دست آور، و حلال بدان.
و مطمئن باش كه هر روزي حلالي را خداوند براي تو تعيين كرده و فرستاده است.
پس در كسب روزىات تلاش و كوشش كن.
و از شك و ترديد نسبت به سرنوشت، روزي و چيزي كه خدا براي تو قرار داده بپرهيز.
7- بر اين سفر خود بينديش. و فكر كن كه اين سفر باز گشتي ندارد. مانند سفر آخرت و مرگ و خداحافظي از دنياي خاكي كه براي برخي مردم ترسناك است.
بينديش كه امروز به سوي خانهي خدا آمدي، و فردا به سوي خدا مىروي. (كه باز گشتي در آن نيست).
امروز به سوي حج خانه خدا مسافرت كردي، و فردا به سوي قبر خودت مسافرت مىكني.
اين لحظه را كه به سوي خانوادهات باز مىگردي، و از ديدار آنها خوشحال و مسرور ميشوي، غنيمت شمار.
زيرا روزي مىآيد كه از نزد اهل و خانوادهات مىروي، و هرگز نمىتواني بار ديگر آنها را ببيني.
مگر اينكه تو و خانوادهات همگان از اهل بهشت باشيد ـ بإذن الله ـ.
بنابر اين به گونهاي زندگي كن كه هر لحظه آمادهي سفر باشي، و خداحافظي از اين دنيا، و دوري از خانواده، و سفر به سوي آخرت برايت آسان باشد.
در كار خير تلاش كن، و به آخرت بينديش كه سفري بىبازگشت است.
خداوند مىفرمايد: ﮋﮨ ﮩ ﮪ ﮫ ﮬ ﮭ ﮮ ﮯ ﮰ ﮱ ﯓ ﯔ ﯕ ﯖﯗ ﯘﯙ ﯚ ﯛ ﯜ ﯝﯞ ﯟ ﯠ ﯡ ﯢ ﯣ ﯤ ﯥ ﮊ [المؤمنون: 99-100].
«(آنها همچنان به راه غلط خود ادامه مىدهند) تا زمانى كه مرگ يكى از آنان فرارسد، مىگويد: پروردگار من! مرا بازگردانيد. شايد در آنچه ترك كردم (و كوتاهى نمودم) عمل صالحى انجام دهم! (ولى به او مىگويند:) چنين نيست! اين سخنى است كه او به زبان مىگويد (و اگر بازگردد، كارش همچون گذشته است)! و پشت سر آنان برزخى است تا روزى كه برانگيخته شوند».
اينك اى برادر و خواهر عزيز!!
تو مىروي پس از اين عبادتها و طاعتهاي زودگذر، اما روح بخش و به ياد ماندني.
پس از اين يادبودي زودگذر، و افكار موجز و كم كه دل و وجدان تو، از آن پر شد. و روزها و شبهاي كوتاه، و پس از شنيدن سخنان مختصر و مفيد كه درون را شاد مىكند.
تو مىروي. و ما دوست داشتيم بيشتر از اين با تو سخن بگوييم.
از حج.
از نماز.
از خوبىها.
و از تمام عبادتهايي كه تو را به خداوند نزديك مىسازد، مىخواستيم آخرين لحظات ديدار را براي تو زنده كنيم، و به يادت آوريم.
اميدواريم اين پيمان، آخرين عهد و پيمان ما با تو نباشد. و ما تو را هر لحظه، هر جا به ياد خدا و اطاعت از فرمانهاي خدا مشاهده كنيم.
با آرزوي سلامت و آسايش و ايمان به خداوند، و مأنوس با قرآن.
برادر و خواهرم!
آنچه در توان داشتيم براي راحت و آسايش تو انجام دادي. از با تو بودن شاد و مسرور بودي.
قلب ما با تو بود، و روح ما نيز با تو.
با تو.
و در كنار تو شب زندهداري كردي. و نماز خوانديم، و دعا گفتيم.
ما كوشش كرديم و خود را انفاق نموديم، تا اينكه در سعادت تو پيروز شويم، و به دوستي و همنشيني با تو برسيم.
و اسباب راحت و آسايش تو را فراهم كنيم، فقط براي رضاي خدا و پاداش او،
و محبت ميهمانان خدا.
زيرا خير و كوشش و كمك و ياري و ارشاد همه از منت خداست. و خطا و اشتباه و كوتاهي همه از جانب ماست.
و ما از آن، نزد خدا استغفار مىكنيم. ما را از دعاي خير فراموش مكن، و از وفاء و دوستي، محروم مگردان.
تقصير و كوتاهي را بر ما ببخشاي، خدا ما را بر بدىهايمان مىبخشايد.
اوست شنوا و اجابت كننده دعاها، دين و امانت و عاقبت كارت را به خدا مىسپاريم.
و از خدا خواهانيم تو هميشه وهمه جا (در سفر و حضر) حفظ كند.
سلام و درود ما را از جانب برادران و دست اندركاران امر حج و عمره پذيرا باش.
والسلام عليكم ورحمة الله وبركاته.